Linux, kararlı olduğu ve yıllarca çalışmaya devam edebildiği için bir üne sahip olsa da, masaüstünün donduğu ve girdilere yanıt vermeyi bıraktığı zamanlar vardır. Donmuş bir masaüstü için en yaygın düzeltmelerden biri bilgisayarı yeniden başlatmaktır. Daha kolay bir yol, masaüstünü yeniden başlatmaktır.
Bunu Linux’taki en popüler beş masaüstü ortamında nasıl yapacağımızı görelim: Gnome, KDE, XFCE, LXQt ve MATE. Bu çizim için Ubuntu (Kubuntu/Xubuntu/Lubuntu/Ubuntu MATE) kullanıyoruz.
Ubuntu’da Gnome’u Yeniden Başlatın
Masaüstünüz hala klavyenize yanıt veriyorsa Alt + F2 tuşlarına basın, açılır pencerede ” r ” harfini yazın ve Enter tuşuna basın.
Bu, masaüstü ortamınızı fazla uğraşmadan yeniden başlatacaktır. Masaüstünüz girdilerinize yanıt vermiyorsa, daha sert önlemler almanız gerekecektir.
Masaüstü ortamınızın dışındaki ilk terminale erişmek için Ctrl + Alt + F3 tuşlarına basın.
Gnome masaüstü ortamını yeniden başlatmak için aşağıdaki komutu girin:
gnome-shell --replace
Masaüstüne geri dönmek için Ctrl + Alt + F2 tuşlarına basın ve her şey plana göre giderse, masaüstünüzün yenilenmiş bir sürümü sizi bekliyor olacak.
Bu işe yaramazsa, görüntü yöneticisini yeniden başlatmayı deneyebilirsiniz. Görüntü yöneticisi, masaüstü ortamının üzerinde çalıştığı “temel” olduğundan, yeniden başlattığınızda, masaüstü ortamını da yeniden yüklemiş olursunuz. Bunu yapmak için terminale geri dönün ve aşağıdakileri girin:
sudo systemctl restart gdm
Bunun masaüstü ortamını tamamen yeniden yüklediğini, dolayısıyla sıfırdan tekrar oturum açmanız gerekeceğini unutmayın.
Kubuntu’da KDE’yi yeniden başlatın
KDE masaüstü ortamını yeniden başlatmak, Gnome ile aynı yaklaşımı izler, ancak atmanız gereken bireysel adımlarda küçük farklılıklar vardır.
Kubuntu’da, masaüstü ortamınızın dışındaki ilk kullanılabilir terminal TTY3’tür, bu nedenle oraya ulaşmak için Ctrl + Alt + F3 kombinasyonunu kullanmanız gerekecektir.
KDE’nin en son sürümlerinde, masaüstünü terminalden yeniden başlatmanın doğru yolu şudur:
kquitapp5 plasmashell && kstart5 plasmashell
Bu işe yaramazsa, şunları da deneyebilirsiniz:
pkill -ABRT plasmashell
Bu da başarısız olursa, tüm bilgisayarınızı yeniden başlatmadan önce son bir seçenek olarak ekran yöneticisini yeniden başlatmayı denemeye değer. Şununla deneyin:
pkill -ABRT kwin_x11
Ancak, masaüstü ortamının bu zorunlu yeniden başlatılmasının bazı hata mesajlarının ortaya çıkmasına da yol açabileceğini unutmayın.
Xubuntu’da XFCE’yi yeniden başlatın
XFCE, Gnome ve KDE’den çok daha basit bir masaüstü ortamı olduğundan, yeniden başlatmak da daha kolaydır.
XFCE’nin birincil masaüstü öğesi – ve donma olasılığı en yüksek olanı – panelidir. Masaüstünüz hala yanıt veriyorsa, Ctrl + Alt + T kombinasyonuyla bir terminali çalıştırarak ve şunu yazarak yeniden başlatın:
killall xfce4-panel
Bu komut paneli “öldürür”. Yeniden yüklemek için şunu girin:
xfce4-panel & disown
Tüm pencere yöneticisini yeniden başlatmak için masaüstünüzün dışındaki kullanılabilir ilk terminale gidin. Xubuntu kurulumunda, Ctrl + Alt + F2 kombinasyonu ile erişilebilen ilk kurulumdu. Orada, resmi yaklaşımı deneyin:
xfwm4 --replace
Bu işe yaramazsa, daha güçlü yaklaşımı deneyin:
killall xfwm4 & xfwm4 & disown
Umarım, masaüstünüz tekrar çalışır ve sizi bekler.
Lubuntu’da LXQt’yi yeniden başlatın
LXQt, küçük, hafif makinelerle çalışmayı amaçlayan basit bir masaüstü ortamıdır. XFCE’ye benzer şekilde, bu masaüstü ortamını yeniden yüklemek çoğunlukla paneli yeniden başlatmaktan ibarettir.
Başlamak için ortamın içindeki bir terminal öykünücüsüne erişin. Masaüstünde sağ tıklayıp “Başlatıcı Oluştur”u seçerek bir terminal öykünücüsü başlatabilen bir .desktop dosyası oluşturun.
Bu, kısayolunuz için ayrıntıları sağlayabileceğiniz bir istem görüntüler. Bir Terminal başlatıcısı oluşturmak için “Komut” alanına /bin/bash yazın ve “Terminal” seçeneğini değiştirin.
Yeni bir Terminal açmak için bu kısayolu tıklayın, ardından LXQt panelini yeniden başlatmak için aşağıdaki komutları çalıştırın:
qdbus org.lxqt.session /LXQtSession stopModule lxqt-panel.desktop qdbus org.lxqt.session /LXQtSession startModule lxqt-panel.desktop
Öte yandan, tüm LXQt masaüstünü yeniden yüklemek de mümkündür. Bu, ortamın özelliklerinden herhangi birine grafiksel arabirim aracılığıyla erişemiyorsanız kullanışlıdır.
Bir TTY kabuğuna bırakmak için Ctrl + Alt + F3 tuşlarına basın, ardından LXQt’yi tamamen yeniden başlatmak için aşağıdaki komutu çalıştırın:
sudo systemctl restart sddm
MATE’yi Ubuntu MATE’de yeniden başlatın
MATE, GNOME2 tasarım dilini sürdürmeyi amaçlayan esnek bir masaüstü ortamıdır. Bu ortamı yeniden başlatmak için Ctrl + Alt + T tuşlarına basarak bir Terminal penceresi açın.
MATE’i tamamen yeniden yüklemek için aşağıdaki komutları çalıştırın:
mate-settings-daemon --replace mate-panel --replace marco --no-composite --replace
Potansiyel olarak sisteminizi bozabilecek bir sistem yapılandırmasını geri almak istediğiniz durumlarda MATE masaüstünü tamamen sıfırlamak faydalı olabilir.
Diğer masaüstü ortamlarına benzer şekilde, bunu bir TTY’ye bırakarak yapın ve ardından aşağıdaki komutu çalıştırın:
mate-panel --reset
Xorg Sunucusunu Yeniden Başlatın
Ekranınızı yeniden başlatmak istiyorsanız ve bir ekran yöneticisi olmadan veya bspwm gibi bir pencere yöneticisi kullanıyorsanız, belirli masaüstü ortamınız yerine tüm Xorg sunucusunu yeniden başlatmak yararlıdır.
Xorg’u yeniden başlatmak için TTY’nize bırakmanız gerekir. Ctrl + Alt + F3 tuşlarına basın.
Aşağıdaki komutu çalıştırarak ana Xorg işlemine bir SIGTERM sinyali gönderin:
pkill X
Xorg, makinenizde hemen duracak ve kendini yeniden başlatacaktır. Ctrl + Alt + F1 tuşlarına basarak grafik arayüzünüze geri dönün.
Sıkça Sorulan Sorular
Bir masaüstü yeniden başlatma, üzerinde çalıştığım dosyaları bozar mı?
Neyse ki, hayır. Standart Linux dosya sistemi, makinenizdeki çoğu dosya yeniden başlatmadan önce durumları hakkında bazı verileri koruyabildiğinden, ani sistem değişikliklerine tolerans gösterebilecek şekilde çalışır. Linux’ta veri bozulması olasılığı daha düşük olsa da, yalnızca makinenizin belleğinde bulunan verileri kaybetmek yine de mümkündür. Herhangi bir masaüstü yeniden başlatma girişiminde bulunmadan önce, şu anda yaptığınız her şeyi diske kaydettiğinizden emin olmanız gerekir.
Bir masaüstünü yeniden başlatmak için farklı bir TTY kullanmak mümkün müdür?
Evet! Varsayılan olarak, Linux çekirdeği aynı anda altı adede kadar sanal terminal oturumunu destekler; bu, GUI ortamınızı yeniden başlatmaya çalışırken bir işlemi çalıştırmak istiyorsanız kullanışlıdır. Bu ekstra TTY’lere erişmek için Ctrl + Alt tuşlarına ve ardından F2 ile F8 arasında herhangi bir tuşa basın.
TTY’yi kullanamıyorsanız, donmuş bir sistemi yeniden başlatmak hala mümkün mü?
Evet! Seçeneklerden biri Linux’un Magic SysRq Anahtar Kodlarını kullanmaktır. Bunlar, çekirdeğin bazı hata ayıklama araçlarına erişmenizi sağlayan gizli tuş kombinasyonlarıdır. Sisteminizi zorla yeniden başlatmak için Alt + SysRq + R, ardından Alt + SysRq + B tuşlarına basın. Bunu yapmak, çekirdeğinizin klavye sürücüsünü “Raw” olarak değiştirir ve ardından “Force Reboot” komutunu tetikler.
Yazının orijinalini buradan okuyabilirsiniz.
Kariyerime 26 yıl önce başladım. Windows ve Linux sistemlerinin kurulumu, yapılandırılması, yönetimi ve bakımı dahil olmak üzere birden fazla sistem üzerinde uzmanlaştım.
Açık kaynak dünyasındaki en son gelişmelerden haberdar olmaktan ve Linux hakkındaki en son araçları, özellikleri ve hizmetleri denemekten hoşlanıyorum.
Son 6 yıldır sistem ve ağ yöneticisi olarak görev yapıyorum ayrıca Pardus Dönüşüm Projesini yönetiyorum ve Pardus İşletim Sisteminin yaygınlaşması adına uğraş gösteriyorum.
Boş zamanlarımda açık kaynaklı uygulamaların Türkçe çevirisine katılıyorum ve The Document Foundation üyesiyim.