Linux, geliştiriciler, sistem yöneticileri ve kullanıcılar için genellikle bir menü olarak görüntülenen bir uygulama hiyerarşisi kurmaları için üç komutla birlikte gelir. Başka bir deyişle, bu komutlar, üçüncü taraf yazılımların tüm masaüstlerinde çalışan menü öğeleri eklemesine izin verir. Ek olarak, Linux sistem yöneticilerinin, Masaüstü girişleri yapmak için Linux’ta masaüstü dosyalarını yüklemek ve düzenlemek için aşağıdaki komutları kullanarak menüleri tüm masaüstlerini etkileyecek şekilde düzenlemesine olanak tanır:
- desktop-file-edit komutu, masaüstü dosyalarını düzenlemek için kullanılan bir araçtır.
- .desktop dosyalarını yüklemek için desktop-file-install komutunu kullanabilirsiniz.
- update-desktop-database komutunu kullanarak masaüstü dosyaları önbelleğinin veritabanını güncelleyebilirsiniz.
- Desktop-file-validate komutunu kullanarak masaüstü dosyalarını doğrulayabilirsiniz.
Masaüstü dosyası nedir?
KDE ve GNOME gibi popüler masaüstü ortamları, masaüstü dosya standartlarını takip eder. Bu standart başlatılan belirli bir program ve menülerde nasıl göründüğü hakkındaki yapılandırma dosyası sözdizimini tanımlar. Örneğin, foo adlı bir uygulamayı derleyip kurduğumuzu varsayalım. Sonra bununla ilgili masaüstü dosyası tanımlayabiliriz.
.desktop dosyasının konumu
Tüm bu yapılandırma dosyalarının bir .desktop uzantısı vardır ve bunları aşağıdaki konumda bulabilirsiniz:
- Varsayılan Linux dağıtımına özel uygulamalar – /usr/share/applications/
- Üçüncü şahıslara özel uygulamalar – /usr/local/share/applications/
- Kullanıcıya özel uygulamalar – ~/.local/share/applications/
Bu dosyaları listelemek için ls komutunu kullanın:ls -l /usr/share/applications/
# Count ALL .desktop files using the wc command #
ls -l /usr/share/applications/ | wc -l
Örnek .desktop dosyası
Ubuntu Linux masaüstümde cat komutu veya more komutu kullanılarak görüntülenen “Başlangıç Diski Oluşturucu” uygulaması için bir .desktop dosya yapısı örneği:
cat /usr/share/applications/usb-creator-gtk.desktopÖrnek çıktılar (anlaşılması kolay olsun diye yorum eklenmiştir):
[Desktop Entry] ## The name of the application ## Name=Startup Disk Creator GenericName=Startup Disk Creator ## A comment which act as a tooltip ## Comment=Create a startup disk using a CD or disc image ## The executable of the application with optional args ## ## You can state full path too ## Exec=usb-creator-gtk ## State the name of the icon that will be used to display this entry ## Icon=usb-creator-gtk ## Is it a terminal app? For example htop will be set as Terminal=True ## ## Then default terminal app will be used to open the 'htop' ## Terminal=false ## The type as listed ## Type=Application ## States the categories in which this entry should be shown menu ## Categories=System;Settings;GTK;HardwareSettings; X-Ubuntu-Gettext-Domain=usbcreator
Linux’ta masaüstü dosyası oluşturma
Demo amaçlı olarak, bir metin editörü kullanarak “$HOME”/desktop-entries adlı mevcut dizinde aşağıdaki gibi gpass.desktop adlı yeni bir dosya oluşturacağız. İşte cat komutu kullanılarak görüntülenen örnek dosyamız:
cat ~/desktop-entries/gpass.desktopÖrnek çıktılar:
[Desktop Entry] # App name Name=gpass in LXD # Comment Comment=Old password manager # Is it terminal or GUI app? Terminal=false # Command to run Exec=/snap/bin/lxc exec gui-1804-gimp -- sudo --login --user vivek /usr/local/bin/gpass # Icon file Icon=/home/vivek/desktop-entries/gpass-icon.png # Categories Categories=Utility;Security; # The type as listed Type=Application
Desktop-file-edit komutunu kullanma
Bir metin editörü yerine, girişleri oluşturmak için masaüstü-dosya-düzenleme aşağıdaki gibi kullanılabilir. İlk olarak, touch komutunu kullanarak gimp-2.8.desktop adlı boş bir dosya oluşturun:touch gimp-2.8.desktop
Ardından, desktop-file-edit komutunu aşağıdaki gibi çalıştırın:
desktop-file-edit \
--set-name="GIMP on LXD" \
--set-comment="GIMP 2.8 with custom plugins" \
--set-icon="/home/vivek/backups/desktop-entries/gimp.png" \
--add-category="Graphics;2DGraphics;RasterGraphics;GTK;" \
--set-key="Exec" --set-value="/snap/bin/lxc exec gui-1804-gimp -- sudo --login --user vivek /usr/bin/gimp-2.8 %U" \
--set-key="Type" --set-value="Application" \
gimp-2.8.desktop
Masaüstü dosya düzenleme seçenekleri
| Komut seçeneği | Tanım |
|---|---|
| --set-key=KEY | KEY anahtarını sonraki –set-value seçeneğine iletilen değere ayarlayın. Eşleşen bir –set-value seçeneği zorunludur. |
| --set-value=VALUE | Önceki –set-key seçeneğiyle belirtilen anahtarı VALUE olarak ayarlayın. Eşleşen bir –set-key seçeneği zorunludur. |
| --set-key="Exec" --set-value="/snap/bin/lxc exec gui-1804-gimp -- sudo --login --user vivek /usr/bin/gimp-2.8 %U" | Bir yürütme yolu belirleyin |
| --set-key="Type" --set-value="Application" | Uygulama türünü “Uygulama” olarak ayarlayın |
| --set-name="GIMP on LXD" | Araç ipucunu ayarlayın |
| --set-comment="GIMP 2.8 with custom plugins" | yorumu ekleme |
| --set-icon="/home/vivek/backups/desktop-entries/gimp.png" | ICON yolunu ayarla |
| --add-category="Graphics;2DGraphics;RasterGraphics;GTK;" | Uygulama kategorisini ayarlama |
Linux’ta masaüstü dosyaları nasıl kurulur ve düzenlenir
Öncelikle, desktop-file-validate komutunu kullanarak masaüstü girişlerinizi doğrulayın. Örneğin:desktop-file-validate ~/desktop-entries/gpass.desktop
Ardından, desktop-file-install komutunu kullanarak dosyayı kurun, şunu çalıştırın:desktop-file-install --dir=~/.local/share/applications ~/desktop-entries/gpass.desktopSon olarak, veritabanını güncelleyin, şunu çalıştırın:update-desktop-database ~/.local/share/applications
Genel görünüme istediğiniz zaman erişmek için, Etkinlikler düğmesini tıklayın veya fare işaretçinizi sol üst köşeye getirin. Ayrıca klavyenizdeki Super tuşuna basabilir ve şunu yazabilirsiniz:gpass
Özet
Masaüstü dosyalarını bu şekilde kurarız ve ortamınız XDG Masaüstü Girişi spesifikasyonuna uyduğu sürece KDE, GNOME ve diğer masaüstleriyle çalışır. İsterseniz man komutunu kullanarak daha fazla bilgi için aşağıdaki kılavuz sayfalarını kontrol edebilirsiniz:man desktop-file-validate
man desktop-file-install
man update-desktop-database
man desktop-file-edit
Yazının orijinalini buradan okuyabilirsiniz.
Kariyerime 26 yıl önce başladım. Windows ve Linux sistemlerinin kurulumu, yapılandırılması, yönetimi ve bakımı dahil olmak üzere birden fazla sistem üzerinde uzmanlaştım.
Açık kaynak dünyasındaki en son gelişmelerden haberdar olmaktan ve Linux hakkındaki en son araçları, özellikleri ve hizmetleri denemekten hoşlanıyorum.
Son 6 yıldır sistem ve ağ yöneticisi olarak görev yapıyorum ayrıca Pardus Dönüşüm Projesini yönetiyorum ve Pardus İşletim Sisteminin yaygınlaşması adına uğraş gösteriyorum.
Boş zamanlarımda açık kaynaklı uygulamaların Türkçe çevirisine katılıyorum ve The Document Foundation üyesiyim.