Orta düzey Linux kullanıcıları için, Linux sisteminizi yönetmek için temel sistem araçlarına ve tekniklerine zaten aşina olabilirsiniz. Ancak, sisteminizin performansını daha da optimize etmek için, izleme araçları ve ayarlama teknikleriyle daha derine inmek gerekir.
İzleme Araçları
İlk olarak, Linux için bazı kullanışlı izleme araçlarının üzerinden geçeceğiz. Sisteminizi optimize etmeye çalışırken, kaynaklarınızın nasıl tüketildiğini ve bilgisayarda hangi işlemlerin çalıştığını tam olarak bilmelisiniz. Bu, kaynakları tüketen bir şey veya arka planda çalışan gereksiz işlemler bulursanız gerekli ayarlamaları yapmanıza yardımcı olacaktır.
top ve htop – Süreç İzleme
top komutu varsayılan olarak kurulur ve sisteminizde CPU ve RAM kullanımını görmenin harika bir yoludur. Ayrıca, hangi işlemlerin en çok sistem kaynağını tükettiğini kontrol etmenize olanak tanır. Bu size, sistem bileşenlerini yükseltmenin veya makul olmayan miktarda sistem CPU’su veya belleğini meşgul edebilecek hizmetleri dizginlemenin gerekip gerekmediği konusunda fikir verecektir.
$ top
Daha iyi bir alternatif, tıpkı top gibi ama insan tarafından daha okunabilir olan htop komutu olacaktır. Size sindirilmesi ve etkileşimi daha kolay olan bir özet verir, ancak program genellikle varsayılan olarak yüklenmez. Mümkünse, bu programı kurmanız ve hangi işlemlerin sisteminizin donanım kaynaklarının çoğunu çiğnediğini hızlı bir şekilde görmek için kullanmanız önemle tavsiye edilir.
To install htop:
$ sudo apt install htop # Ubuntu, Debian, Linux Mint $ sudo dnf install htop # Fedora, Red Hat, CentOS, AlmaLinux $ sudo pacman -S htop # Arch Linux, Manjaro
To use htop:
$ htop
Sabit Sürücü Giriş/Çıkış İstatistikleri
Örneğin, meşgul bir veritabanı sunucusu gibi çok sayıda okuma/yazma işlemi yapan bilgisayarlarla çalışıyorsanız, disk etkinliğini kontrol etmeniz gerekecektir. Bu, bize sistemimizdeki tüm sabit disklerin giriş ve çıkış işlemleri hakkında istatistik verecek olan iostat komutu yardımıyla yapılabilir.
iostat, sysstat paketinde mevcuttur. sysstat'ı kurmak için:
$ sudo apt install sysstat # Ubuntu, Debian, Linux Mint $ sudo dnf install sysstat # Fedora, Red Hat, CentOS, AlmaLinux $ sudo pacman -S sysstat # Arch Linux, Manjaro
iostat’ı kullanmak için:
$ iostat
Veya 10 saniye boyunca sürekli çalıştırmak için:
$ iostat -d 1 10
Nagios – Birden fazla cihazın performansını izleyin
Nagios, açık kaynaklı ve ağ cihazlarının, sunucuların ve arka plan hizmetlerinin performansını takip edebilen popüler bir izleme aracıdır. Önceden belirlenmiş eşikler aşılırsa, Nagios düzeltici önlemin alınabilmesi için sistem yöneticisini uyaracaktır. Bu, kullanıcılara beklendiği gibi çalıştıklarından emin olmak için tüm cihazlarından haberdar olmalarını sağlar.
SMART Data – Sabit Sürücü Sağlığını Kontrol Edin
Tüm sabit diskler, performans istatistikleri, bozuk sektörler, çalışma saatleri ve diğer bilgiler hakkında veri toplar. Bu istatistikler SMART (Kendi Kendini İzleme Analizi ve Raporlama Teknolojisi) verileri olarak bilinir ve sisteminizde smartmontools paketi kuruluysa görüntülenebilir.
smartmontools’u kurmak için:
$ sudo apt install smartmontools # Ubuntu, Debian, Linux Mint $ sudo dnf install smartmontools # Fedora, Red Hat, CentOS, AlmaLinux $ sudo pacman -S smartmontools # Arch Linux, Manjaro
Bir sabit sürücünün (/dev/sda) mevcut durumunu kontrol etmek üzere smartmontools’u kullanmak için:
$ sudo smartctl -a /dev/sda
Stacer
Stacer, Linux kullanıcılarının işletim sistemlerinin birçok yönünü izlemesine ve optimize etmesine olanak tanır. Stacer izleme, CPU yükü izleme, disk performansı ve kullanımını içerir ancak bunlarla sınırlı değildir. Stacer aynı zamanda bir dizi sistem konfigürasyonuna izin verir ve disk temizleme yapabilir.
Performans Ayarı
Linux sisteminizin performansını ayarlamanın birçok yolu vardır ve kullandığınız teknikler, ne tür bir sistemle çalıştığınıza bağlı olarak değişebilir (örneğin, bir veritabanı sunucusuna karşı bir yedekleme sunucusu). Her türlü Linux sistemine yapılabilecek en genel optimizasyonların bir listesi aşağıdadır:
Çalışan İşlemleri Ortadan Kaldırarak Sistem Yükünü Azaltma
Bir bilgisayarın kaynakları, sistem üzerinde çalışan işlemler tarafından kullanılır. Bu nedenle, kaynakları boşaltmanın ve böylece performansı artırmanın en kolay yollarından biri, sisteminizde ihtiyacınız olmayan hizmetleri ortadan kaldırmaktır. systemctl komutunu kullanarak Linux sisteminizde çalışan servislerin / arka plan programlarının bir listesini görebilirsiniz.
# systemctl list-units --type=service
Optimize Edilmiş Bir Masaüstü Ortamı Kullanın
Herhangi bir Linux sisteminde en çok kaynak tüketen şeylerden biri masaüstü ortamıdır. Bu, genel olarak Linux sunucularının bir GUI çalıştırmamasının başlıca nedenlerinden biridir. Sisteminizi video izlemek ve web’de gezinmek gibi masaüstü etkinlikleri için kullandığınız için bir GUI’ye ihtiyacınız varsa, LXQt gibi hafif bir masaüstü ortamı kurmayı düşünebilirsiniz. Bu tür masaüstü ortamları, performans göz önünde bulundurularak özel olarak tasarlanmıştır ve GNOME, KDE vb.
Çekirdeği Özelleştirme
Çekirdeği özelleştirmek, Linux kullanıcılarının büyük çoğunluğunun gözünden kaçacak çok gelişmiş bir süreçtir, ancak kesinlikle bir Linux sistemini optimize etmenin iyi bir yoludur. İşletim sisteminin ihtiyacımız olmayan bileşenlerini tamamen çıkarmamızı sağlar. Örneğin, bir web sunucusu ses sürücülerine ihtiyaç duymaz, dolayısıyla bunlar Linux çekirdeğinden çıkarılabilir.
Yazının orijinalini buradan okuyabilirsiniz.
Kariyerime 26 yıl önce başladım. Windows ve Linux sistemlerinin kurulumu, yapılandırılması, yönetimi ve bakımı dahil olmak üzere birden fazla sistem üzerinde uzmanlaştım.
Açık kaynak dünyasındaki en son gelişmelerden haberdar olmaktan ve Linux hakkındaki en son araçları, özellikleri ve hizmetleri denemekten hoşlanıyorum.
Son 6 yıldır sistem ve ağ yöneticisi olarak görev yapıyorum ayrıca Pardus Dönüşüm Projesini yönetiyorum ve Pardus İşletim Sisteminin yaygınlaşması adına uğraş gösteriyorum.
Boş zamanlarımda açık kaynaklı uygulamaların Türkçe çevirisine katılıyorum ve The Document Foundation üyesiyim.