Kurulum sürecinde, ilk konfigürasyonda size yol göstereceğiz ve başlamanıza yardımcı olacak bazı temel işlemleri tanıtacağız. Linux sisteminizde MariaDB’nin gücünden yararlanmaya hazır mısınız?
MariaDB, sürekli gelişen veri yönetimi dünyasında müthiş bir açık kaynaklı ilişkisel veritabanı yönetim sistemi (RDBMS) olarak ortaya çıkmıştır. Sağlam özellikleri, performans optimizasyonları ve gelişen topluluğuyla MariaDB, güvenilir bir veritabanı çözümü arayan geliştiriciler ve yöneticiler için mükemmel bir seçimdir. Eğer bir Linux meraklısı veya profesyoneliyseniz, bu makale Linux’ta MariaDB’yi kurma ve kullanma konusunda kapsamlı rehberinizdir.
MariaDB’ye Giriş
MariaDB, dünya çapında en popüler RDBMS platformlarından biri olan MySQL’in topluluk tabanlı bir çatalıdır. Orijinal MySQL mühendisleri tarafından oluşturulan MariaDB, yalnızca önceki modelin değerlerini korumakla kalmıyor, aynı zamanda veritabanı sisteminin yeteneklerini de genişletiyor. MySQL’in hemen yerine geçecek şekilde tasarlanmıştır ve MySQL kullanıcılarının MariaDB’ye geçişini nispeten kolaylaştırır.
MariaDB aşağıdakilerle ünlüdür:
- Yüksek performans: Hız için optimize edilmiştir ve yüksek iş yüklerini verimli bir şekilde işleyebilir.
- Açık Kaynak Doğası: MariaDB, GPL (GNU Genel Kamu Lisansı) kapsamında lisanslanmıştır ve ücretsiz olarak kullanıma ve değiştirilmeye açıktır.
- Topluluk Odaklı Kalkınma: Tutkulu ve aktif bir topluluk, sürekli iyileştirme ve destek sağlar.
- Gelişmiş özellikler: MariaDB, Galera Cluster, JSON desteği ve daha fazlası gibi gelişmiş özellikleri içerir.
Bu kılavuzda, MariaDB’yi Linux makinenize kurmaya, ihtiyaçlarınıza göre yapılandırmaya ve çeşitli görevler için gücünü açığa çıkarmaya bakacağız. MariaDB dünyasına bir yolculuğa çıkmaya hazırsanız haydi başlayalım.
Önkoşullar
Kurulum sürecine geçmeden önce aşağıdaki önkoşulların mevcut olduğundan emin olun:
- Bir Linux Sistemi: Bu kılavuz, bir Linux dağıtımının kurulu olduğunu varsayar. Gösterim amacıyla Ubuntu 22.04’ü kullanacağız ancak adımlar genellikle CentOS ve Debian gibi diğer dağıtımlar için de geçerlidir.
- Terminale Erişim: Komut satırıyla rahatça çalışmalısınız. Bu kılavuzdaki görevlerin çoğu terminal komutları gerektirir.
- Root veya Sudo Ayrıcalıkları: Yazılımı yüklemek ve sistem düzeyinde yapılandırmalar yapmak için root veya Sudo ayrıcalıklarına ihtiyacınız vardır.
Şimdi MariaDB kurulumuna devam edelim.
MariaDB’yi Linux’a Kurmak: Adım adım kılavuz
Artık MariaDB’nin önemini anladığınıza göre, onu Linux sisteminize kurmanın en ince ayrıntılarına dalalım. Bu adım adım kılavuz, sorunsuz ve güvenli bir kurulum süreci sağlar.
1. Adım: Sisteminizi güncelleyin
Herhangi bir yazılım kurulumuna başlamadan önce sisteminizin güncel olduğundan emin olmak akıllıca olacaktır. Bunu yapmak, en son paket bilgileriyle çalıştığınızı ve olası çakışmaları en aza indirdiğinizi garanti eder. Bunu nasıl yapacağınız aşağıda açıklanmıştır:
sudo apt update
sudo apt upgrade -y
İlk komut (sudo apt update) paket listesini yenilerken, ikinci komut (sudo apt update -y) mevcut paketlerinizi yükseltir. -y bayrağı yükseltmeleri otomatik olarak onaylar, böylece işlem sırasında müdahale etmenize gerek kalmaz.
Adım 2: MariaDB’yi yükleyin
Ubuntu’da, apt paket yöneticisi sayesinde MariaDB’nin kurulumu çok kolaydır. Aşağıdaki komutu girmeniz yeterlidir:
sudo apt install mariadb-server
Bu komut, gerekli tüm paketleri ve bağımlılıkları çekerek kurulumu başlatır. Kurulum sırasında MariaDB için bir root şifresi belirlemeniz istenecektir. Sağlam ve güvenli bir şifre seçtiğinizden ve en önemlisi onu güvenli bir yerde sakladığınızdan emin olun. Daha sonra MariaDB bulut sunucunuza erişmek ve onu yönetmek için bu parolaya ihtiyacınız olacak.
3. Adım: MariaDB’nin güvenliğini sağlayın
MariaDB kurulduğunda bir sonraki önemli adım güvenliğini sıkılaştırmaktır. MariaDB, kurulumunuzu kilitlemenize yardımcı olacak kullanışlı bir güvenlik komut dosyası içerir. Başlamak için aşağıdaki komutu yürütün:
sudo mysql_secure_installation
Bu komut dosyası, MariaDB örneğinizin genel güvenliğini artırarak güvenlikle ilgili bir dizi seçenekte size yol gösterecektir. Gerçekleştirdiği eylemlerden bazıları şunlardır:
- Anonim kullanıcıların kaldırılması: Yetkisiz erişimi önlemek için anonim kullanıcıların ortadan kaldırılması önemlidir.
- Uzaktan kök oturum açma işleminin devre dışı bırakılması: Kök erişimine uzaktan değil, yalnızca yerel olarak izin verilmelidir. Komut dosyası, olası güvenlik açıklarını en aza indirmek için uzaktan kök oturum açmayı devre dışı bırakacaktır.
- Test veritabanının kaldırılması: Test veritabanı genellikle saldırganlar için bir oyun alanıdır. Bunu kaldırmak akıllıca bir harekettir.
Komut dosyasında ilerlerken istemleri takip etmekten ve gerekli seçimleri yapmaktan çekinmeyin. Seçimleriniz MariaDB kurulumunuzun güvenlik duruşunu önemli ölçüde artıracaktır.
4. Adım: MariaDB’yi başlatın ve etkinleştirin
MariaDB kurulup güvenliği sağlandıktan sonra onu harekete geçirmenin zamanı geldi. Aşağıdaki komutu kullanarak MariaDB hizmetini başlatın:
sudo systemctl start mariadb
Bu komut MariaDB hizmetini başlatarak onu çalışır hale getirir. Ancak, sisteminiz her başlatıldığında MariaDB’nin otomatik olarak başlatılmasını sağlamak için aşağıdaki komutla etkinleştirin:
sudo systemctl active mariadb
Artık MariaDB kuruldu, güvenli hale getirildi ve bir sistem hizmeti olarak çalışacak şekilde ayarlandı. Hizmet durumunu kontrol ederek durumunu doğrulayabilirsiniz: sudo systemctl status mariadb
Her şey yolunda giderse MariaDB’nin aktif olduğunu ve sorunsuz çalıştığını belirten bir durum mesajı görmelisiniz.
Tebrikler! MariaDB’yi Linux sisteminize başarıyla yüklediniz, güvenliğini güçlendirdiniz ve sisteminizle birlikte otomatik olarak başlatılmasını sağladınız. Artık MariaDB tarafından desteklenen ilişkisel veritabanlarının dünyasına dalmaya hazırsınız.
MariaDB’yi Yapılandırma: Veritabanınıza ince ayar yapma
Sağlam ve çok yönlü bir veritabanı sistemi olan MariaDB, çoğu kullanıcı için iyi çalışan varsayılan yapılandırmalarla birlikte gelir. Ancak, MariaDB kurulumunuzu özel kullanım durumlarınızla uyumlu hale getirmek için ince ayar yapmanız gereken zamanlar vardır. Bu bölümde MariaDB’yi yapılandırmanın temel yönleri ve gerektiğinde ayarlamaların nasıl yapılacağı incelenecektir.
MariaDB yapılandırma dosyalarını anlama
MariaDB’nin yapılandırma ayarları, genellikle /etc/mysql dizininde bulunan my.cnf dosyasında saklanır. Bu dosya, MariaDB bulut sunucunuzu özelleştirmek için merkezi merkez görevi görür.
Birçok varsayılan ayar genel kullanıma çok uygun olsa da, my.cnf dosyasının nasıl değiştirileceğini anlamak, size MariaDB’yi benzersiz gereksinimlerinize göre optimize etme esnekliği sağlar.
Temel yapılandırma seçenekleri
1. Bağlantı noktası yapılandırması
MariaDB varsayılan olarak gelen bağlantılar için 3306 numaralı bağlantı noktasını dinler. Bu, MySQL ve MariaDB için standart bağlantı noktası olsa da, belirli ağ yapılandırmalarına uyum sağlamak veya diğer hizmetlerle çakışmaları önlemek için bunu değiştirmeniz gerekebilir.
İlk önce yapılandırma dosyalarına ulaşmak için bu komutu çalıştırın:
sudo nano /etc/mysql/my.cnf
Here’s how to adjust the port setting in the my.cnf file:
# In my.cnf [mysqld] port = 3307 # Change to your desired port
3307’yi istenen bağlantı noktası numarasıyla değiştirmeniz yeterlidir. Bu değişikliği yaptıktan sonra yeni yapılandırmayı uygulamak için MariaDB hizmetini yeniden başlatın.
2. Karakter seti
Karakter seti, verilerin veritabanınızda nasıl saklanacağını ve yorumlanacağını belirler. Varsayılan karakter seti genellikle uygundur ancak belirli dilleri veya karakter kodlamalarını destekleyecek şekilde özelleştirmeniz gerekebilir.
Veritabanınız için varsayılan karakter kümesini ayarlamak için my.cnf dosyasını düzenleyin:
# In my.cnf [mysqld] character-set-server = utf8mb4
Bu örnekte karakter setini, çok çeşitli karakterleri destekleyen ve çok dilli uygulamalara uygun olan utf8mb4 olarak ayarladık. Bu ayarı özel kullanım durumunuza göre gerektiği şekilde ayarlayın.
3. Veri dizini
Veri dizini, MariaDB’nin veritabanlarını ve veri dosyalarını sakladığı yerdir. Varsayılan dizin (/var/lib/mysql) çoğu senaryoda iyi çalışsa da, sisteminizde sınırlı disk alanına sahip olduğunuz veya verileri farklı bir konumda depolamayı tercih ettiğiniz durumlar gibi, onu değiştirmeniz gereken durumlar olabilir.
Veri dizinini yapılandırmak için my.cnf dosyasını değiştirin:
# In my.cnf [mysqld] datadir = /path/to/your/directory
/path/to/your/directory kısmını istediğiniz veri dizininin gerçek yolu ile değiştirin. Yeni yapılandırmayı uygulamak için my.cnf dosyasında değişiklik yaptıktan sonra bir kez daha MariaDB hizmetini yeniden başlatmayı unutmayın.
Gelişmiş yapılandırma
Bu temel yapılandırmaların ötesinde MariaDB, performans, güvenlik ve kaynak kullanımında ince ayar yapmanıza olanak tanıyan çeşitli gelişmiş ayarlar sunar. Özel kullanım durumunuza bağlı olarak, MariaDB bulut sunucunuzu tamamen optimize etmek için bu seçenekleri ayrıntılı olarak incelemeniz gerekebilir.
Kısacası, MariaDB’nin nasıl yapılandırılacağını anlamak, herhangi bir veritabanı yöneticisi veya geliştiricisi için değerli bir beceridir. Varsayılan ayarlar birçok kullanıcı için yeterli olsa da, MariaDB’yi özel gereksinimlerinize göre uyarlama yeteneği, onun geniş bir uygulama yelpazesi için güçlü ve esnek bir veritabanı çözümü olarak kalmasını sağlar.
Veritabanı ve kullanıcı oluşturma: MariaDB bulut sunucunuzu güçlendirme
Artık MariaDB Linux sisteminizde sorunsuz bir şekilde çalıştığına göre, onun gücünden yararlanma konusunda sonraki adımları atmanın zamanı geldi. Bu bölümde, bir veritabanı ve kullanıcı oluşturma, ayrıcalıklarını ayarlama ve etkili veritabanı yönetimi için her şeyin yerinde olmasını sağlama konusunda size yol göstereceğiz.
Adım 1: MariaDB kabuğunda oturum açma
Başlamak için, kök kullanıcı olarak MariaDB kabuğuna erişmeniz gerekir. Kök kullanıcı, yönetim görevlerini gerçekleştirmenize olanak tanıyan süper kullanıcı ayrıcalıklarına sahiptir. Terminalinizi açın ve şu komutu girin:
sudo mysql -u root -p
MariaDB kurulumu sırasında belirlediğiniz root şifresini yazmanız istenecektir. Şifreyi başarıyla girdikten sonra MariaDB komut istemi tarafından karşılanacaksınız.
Adım 2: Yeni bir veritabanı oluşturma
Artık MariaDB kabuğunda olduğunuza göre verilerinizi depolamak için yeni bir veritabanı oluşturalım. Aşağıdaki komutta mydb’yi istediğiniz veritabanı adıyla değiştirin:
CREATE DATABASE mydb;
Bu SQL komutu, MariaDB’ye belirttiğiniz adla yeni bir veritabanı oluşturması talimatını verir. Veritabanı artık tablolarınızı, kayıtlarınızı ve diğer verilerinizi tutmaya hazır.
3. Adım: Yeni bir kullanıcı oluşturma
Veritabanınız hazır olduğunda bir sonraki adım, veritabanıyla etkileşime girecek bir kullanıcı oluşturmaktır. Aşağıdaki komutta kullanıcı adı ve parolamı tercih ettiğiniz kullanıcı adı ve parolayla değiştirin:
CREATE USER ‘myuser’@’localhost’ IDENTIFIED BY ‘password’;
Bu SQL komutu yeni bir kullanıcı oluşturur ve onu localhost ile ilişkilendirir; bu, kullanıcının MariaDB sunucusuna yalnızca yerel makineden bağlanabileceği anlamına gelir. Bu, uzaktan erişimi kısıtlayan bir güvenlik önlemidir. Bu kullanıcı için uzaktan erişime ihtiyacınız varsa localhost’u uygun ana bilgisayar adı veya IP adresiyle değiştirin.
4. Adım: Ayrıcalıkların verilmesi
Artık bir kullanıcınız olduğuna göre, ona veritabanınızda gerekli ayrıcalıkları vermenin zamanı geldi. GRANT deyimi bu amaçla kullanılır. Aşağıdaki komutta, ‘myuser’ kullanıcısına ‘mydb’ veritabanındaki tüm ayrıcalıkları veriyoruz:GRANT ALL PRIVILEGES ON mydb.* TO ‘myuser’@’localhost’;
Bu komut kullanıcıya ‘mydb’ veritabanı üzerinde tam kontrol sağlar. Tabloları oluşturabilir, değiştirebilir, silebilir ve diğer veritabanı işlemlerini gerçekleştirebilirler.
5. Adım: Ayrıcalık değişikliklerini uygulama
Kullanıcıya ayrıcalıklar verdikten sonra, ayrıcalıkları temizleyerek bu değişiklikleri hemen uygulamanız gerekir. Bu, kullanıcının yeni ayrıcalıklarının MariaDB sunucusunu yeniden başlatmaya gerek kalmadan etkili olmasını sağlar:
FLUSH PRIVILEGES;
Adım 6: MariaDB kabuğundan çıkma
Veritabanı ve kullanıcı kurulumuyla MariaDB kabuğundan çıkabilirsiniz:
EXIT;
Sisteminizin terminaline geri döndünüz ve yeni oluşturduğunuz kullanıcıyı kullanarak yeni oluşturduğunuz veritabanınızla etkileşime geçmeye hazırsınız.
Tebrikler! MariaDB’de, verileri yönetmek ve işlemek için gerekli ayrıcalıklarla donatılmış bir veritabanını ve bir kullanıcıyı başarıyla oluşturdunuz.
MariaDB’ye bağlanma: SQL güç merkezini açığa çıkarma
MariaDB örneğiniz çalışır durumda ve veritabanı oluşturulduktan sonra, MariaDB’ye bağlanmanın ve yapılandırılmış sorgu dilinin (SQL) gücünden yararlanmanın zamanı geldi. Bu bölümde, MariaDB’ye bağlanma sürecinde size yol göstereceğiz ve verilerinizi etkili bir şekilde yönetmek için bazı temel SQL işlemlerini inceleyeceğiz.
MariaDB’ye bağlanma
Komut satırından MariaDB’ye bağlanmak için terminalinizi açın ve aşağıdaki komutu kullanın:
sudo mysql -u myuser -p
Myuser’ı daha önce oluşturduğunuz kullanıcı adıyla değiştirin. Bu komutu çalıştırdığınızda, kullanıcı hesabımla ilişkili şifreyi girmeniz istenecektir. Şifreyi başarılı bir şekilde girdikten sonra kendinizi MariaDB kabuğunda, SQL sorgularını çalıştırmaya ve veritabanınızı değiştirmeye hazır bulacaksınız.
MariaDB’yi kullanma
Artık MariaDB kabuğunun içinde olduğunuza göre bazı temel veritabanı işlemlerini inceleyelim.
Tablo oluşturma
Tablolar herhangi bir ilişkisel veritabanının temelidir. Verilerinizin yapısını tanımlarlar. Örneğin, aşağıdaki SQL komutunu kullanarak kullanıcılar hakkındaki bilgileri depolamak için basit bir tablo oluşturabilirsiniz:
CREATE TABLE users (
id INT AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
username VARCHAR(50) NOT NULL,
email VARCHAR(100) NOT NULL
);
Bu SQL komutu, üç sütuna sahip kullanıcılar adında bir tablo oluşturur: kimlik, kullanıcı adı ve e-posta. Kimlik sütunu birincil anahtar görevi görür ve otomatik olarak artarak her kullanıcının benzersiz bir tanımlayıcıya sahip olmasını sağlar.
Veri ekleme
Artık bir tablonuz olduğuna göre, INSERT INTO deyimini kullanarak ona veri ekleyebilirsiniz. Örneğin yeni bir kullanıcı kaydı eklemek için:
INSERT INTO users (username, email) VALUES (‘foss_linux’, ‘[email protected]’);
Bu komut, kullanıcılar tablosuna ‘foss_linux’ kullanıcı adı ve ‘[email protected]’ e-posta adresiyle yeni bir kullanıcı ekler.
Verileri sorgulama
Kullanıcılar tablonuzdan veri almak için SELECT deyimini kullanabilirsiniz. Örneğin, kullanıcılar tablosundaki tüm satırları ve sütunları getirmek için:
SELECT * FROM users;
Bu komut, kullanıcı verilerinizin eksiksiz bir görünümünü sağlayarak kullanıcılar tablosundaki tüm kayıtları döndürür.
Veriler güncelleniyor
Mevcut kayıtları değiştirmek için UPDATE ifadesi kullanışlıdır. Bir kullanıcının e-posta adresini değiştirmek istediğinizi varsayalım:
UPDATE users SET email = ‘[email protected]’ WHERE username = ‘foss_linux’;
Bu komut, ‘foss_linux’ kullanıcı adına sahip kullanıcının e-posta adresini günceller.
Veriler siliniyor
Bazen verilerin bir tablodan kaldırılması gerekir. Bu amaçla DELETE deyimi kullanılır. Örneğin bir kullanıcıyı silmek için:
DELETE FROM users WHERE username = ‘foss_linux’;
Bu komut ‘foss_linux’ kullanıcı adına sahip kullanıcı kaydını kullanıcılar tablosundan kaldırır.
Veritabanlarını yedekleme ve geri yükleme
Veritabanlarınızın düzenli olarak yedeklenmesi, veri kaybını önlemek için çok önemlidir. MariaDB, yedeklemeler oluşturmak ve bunları geri yüklemek için kullanışlı araçlar sağlar.
Veritabanı yedekleri oluşturma
Mysqldump komutunu kullanarak veritabanınızın bir yedekleme klasörünü oluşturabilirsiniz. Mydb’yi veritabanı adınızla ve backup.sql’i istediğiniz yedekleme dosyası adıyla değiştirin:
mysqldump -u myuser -p mydb > backup.sql
Bu komut sizden myuser hesabının şifresini girmenizi ister ve ardından mydb veritabanının bir yedeğini oluşturarak onu backup.sql dosyasına kaydeder.
Veritabanlarını geri yükleme
Yedeklenen bir veritabanı dosyasını geri yüklemek için mysql komutunu kullanın. Mydb’yi veritabanı adınızla ve backup.sql’i yedekleme dosyanızın adıyla değiştirin:
mysql -u myuser -p mydb < backup.sql
Myuser hesabının şifresini girdikten sonra bu komut, mydb veritabanını backup.sql dosyasından geri yükleyerek verilerinizi hayata geri getirir.
Yazının orijinalini buradan okuyabilirsiniz.
Kariyerime 26 yıl önce başladım. Windows ve Linux sistemlerinin kurulumu, yapılandırılması, yönetimi ve bakımı dahil olmak üzere birden fazla sistem üzerinde uzmanlaştım.
Açık kaynak dünyasındaki en son gelişmelerden haberdar olmaktan ve Linux hakkındaki en son araçları, özellikleri ve hizmetleri denemekten hoşlanıyorum.
Son 6 yıldır sistem ve ağ yöneticisi olarak görev yapıyorum ayrıca Pardus Dönüşüm Projesini yönetiyorum ve Pardus İşletim Sisteminin yaygınlaşması adına uğraş gösteriyorum.
Boş zamanlarımda açık kaynaklı uygulamaların Türkçe çevirisine katılıyorum ve The Document Foundation üyesiyim.