Yeni bir Linux çekirdeği yüklendikten sonra eski çekirdekler hemen kaldırılmaz. Debian 11’inizde eski çekirdekler “/boot” bölümünde bulunur. Ancak bu kullanılmayan ve eski çekirdekleri sisteminizden manuel olarak silebilirsiniz. Bu işlem, daha önce eski çekirdekler tarafından işgal edilen disk alanını boşaltacaktır. “/boot” bölümünde yeterli disk alanı yoksa bazı sistemler işe yaramaz hale gelebilir.
Bu gönderi ile, programların ve paketlerin kurulumu ile ilgili gelecekte sorunlara neden olabilecek eski çekirdekleri kaldırmanıza yardımcı olacağız. Devam etmeden önce, bir Linux çekirdeği hakkında bazı temel kavramları anlayalım.
Linux çekirdeği
Linux çekirdeği, programlar ve bilgisayar donanımı arasında bir arayüz görevi görür. Linux işletim sisteminin önemli bir parçasıdır. Süreçler ve donanım arasında iletişim kurarak sistemin kaynakları verimli bir şekilde kullanmasını sağlar.
Linux çekirdeğinin işlevleri nelerdir?
Çekirdek şu dört işlevi yerine getirir:
- Hafıza yönetimi: Neyi ve nerede saklandığını depolamak için ne kadar hafızanın kullanıldığını takip eder.
- Güvenlik ve sistem çağrısı: Sisteminizdeki işlemler, Linux çekirdeğine hizmet talep eder.
- Süreçlerin yönetimi: CPU’yu hangi süreçlerin, ne zaman ve ne kadar süreyle kullanabileceklerini de belirler.
- Aygıt sürücüleri: Donanım ve iletişim süreçleri arasında bir orta arabirim görevi görür.
Bazen dağıtımlar, bir hatayı gideren veya Çekirdek ekibi tarafından yayınlanan en son sürüm olan yeni bir çekirdek sürümü yayınlar veya günceller. Debian 11, en son sürümü yüklediğimizde yeni çekirdeği yükler. Zaman geçtikçe, tümü sabit sürücünüzde yer kaplayan ve gelecekte zorluklar yaratabilecek birçok çekirdek sürümüne sahip olabilirsiniz.
Şimdi, Debian 11’deki eski çekirdeği kaldırma yöntemine bakalım.
Debian 11’de çekirdeğin mevcut sürümü nasıl kontrol edilir
Eski çekirdekleri sistemimizden kaldırma prosedürüne geçmeden önce, Debian çekirdeğinin mevcut sürümünü kontrol edeceğiz. Bunun için “uname” komutunu kullanacağız.
Debian gibi Linux tabanlı sistemlerde, sistem donanımı ve işletim sistemi ile ilgili bilgileri görüntülemek için “uname” komutu kullanılır. Ayrıca sistem mimarisi ve çekirdekle ilgili ayrıntıları alır. “uname” komutunda, kullandığımız kernel versiyonunu kontrol etmek için “-r” seçeneği eklenmiştir:
$ uname -r
Makine adını, çekirdek adını ve sürümünü almak için “-mrs” seçeneklerinin kombinasyonuyla “uname” komutunu da çalıştırabilirsiniz:
$ uname -mrs
Burada “x86_64”, sistemin 64 bit çekirdekten başlatıldığını gösterir:
“-a” seçeneği ile “uname” komutu sistemle ilgili tüm bilgileri ortaya çıkarır:
$ uname -a
Debian 11’de kurulu çekirdekler nasıl listelenir
Çekirdeğin mevcut sürümünü öğrendikten sonra, şimdi Debian’da kurulu çekirdeğin listesini almak için aşağıdaki komutu uygulayacağız:
$ dpkg–list | grep linux-image
Burada, “–list” seçeneği ile “dpkg” komutu, Debian sisteminizde kurulu olan paketlerin listesini çıkaracaktır. Boru operatörü yardımıyla “|” listeyi “grep” komutuna girdi olarak ileteceğiz. “Grep” komutu, kurulu paketler listesinde “linux-image” i arayacaktır. Bundan sonra çıktıyı Debian terminal ekranına aşağıdaki gibi yazdıracaktır:
Debian 11’den eski çekirdekler nasıl kaldırılır
Sistemimizi Debian 10 buster’dan Debian 11 Bullseye’a yükselttik ve yukarıda verilen çıktıdan, Debian 10 eski çekirdeğinin “linux-image-4.19.0-17-amd64” hala sistemimizde bulunduğunu görebilirsiniz.
Eski ve istenmeyen “linux-image-4.19.0-17-amd64” çekirdeğini Debian 11’den kaldırmak için “–purge” seçeneği ile “remove” komutunu çalıştıracağız. “–purge” seçeneği, belirtilen çekirdeği yapılandırma dosyalarıyla birlikte siler:
$ sudo apt-get –purge remove linux-image-4.19.0-17-amd64
Eski çekirdeği kaldırdıktan sonra, “grub2” yapılandırmasını güncellemenin zamanı geldi:
$ sudo update-grub2
Şimdi Debian 11 sisteminizi yeniden başlatın:
$ sudo reboot
Eski çekirdekleri bir Debian sisteminden bu şekilde kaldırırsınız.
Yazının orijinalini buradan okuyabilirsiniz.
Kariyerime 26 yıl önce başladım. Windows ve Linux sistemlerinin kurulumu, yapılandırılması, yönetimi ve bakımı dahil olmak üzere birden fazla sistem üzerinde uzmanlaştım.
Açık kaynak dünyasındaki en son gelişmelerden haberdar olmaktan ve Linux hakkındaki en son araçları, özellikleri ve hizmetleri denemekten hoşlanıyorum.
Son 6 yıldır sistem ve ağ yöneticisi olarak görev yapıyorum ayrıca Pardus Dönüşüm Projesini yönetiyorum ve Pardus İşletim Sisteminin yaygınlaşması adına uğraş gösteriyorum.
Boş zamanlarımda açık kaynaklı uygulamaların Türkçe çevirisine katılıyorum ve The Document Foundation üyesiyim.