Günümüzde pek çok üniversitenin, akademinin, kolejin, konservatuarın vb. Öğrenme süreçlerinde açık kaynaklı yazılımları kullanıyor olması şaşırtıcı değildir.
Açık kaynak kültürü ve kavramları, öğrencilerin, profesörlerin ve toplulukların daha iyi bir öğrenme deneyimine sahip olmalarına yardımcı olur, her zaman kararı veren teknoloji devlerinden bağımsızdır ve bu nedenle fikirlerini paylaşma ve başkalarının çalışmalarını geliştirme konusunda özgürdür.
Bu yazıda, Açık kaynak yazılımın Avrupa’daki Yüksek Öğretim Kurumları (HEI) için neden bu kadar çekici olduğunu inceleyeceğiz.
Açık kaynak çabalarını birleştirmek
Üniversiteler, çeşitli açık kaynak girişimlerini geliştirmek ve desteklemek için ellerinden geleni yapmaktadır. Bu nedenle, Kağıtsız Erasmus projesinin bir girişimi olan Açık Kaynak Üniversite İttifakı kurulmuştur . Amaçları, tüm yüksek öğretim kurumlarının dijital dönüşüm taleplerinin karşılanmasına yardımcı olmaktır.
İttifak, yüksek öğretim topluluğunun öğretim ve öğrenim için gerekli olan çok sayıda araç ve hizmete erişebilmesi için açık bir kaynak kodu ve yazılım deposu oluşturmaktadır. Girişimde halihazırda yer almış ve açık kaynak çözümlerini paylaşmış olan HEI’ler arasında Porto Üniversitesi, Selanik Aristoteles Üniversitesi, Münster Üniversitesi ve Ghent Üniversitesi bulunmaktadır.
Her şeyden önce güvenlik
Bu sadece boş bir söz ya da bir tür güvenlik fanatikliği sloganı değildir. Güvenlik faktörü, üniversiteler, enstitüler vb. için yazılım seçerken gerçekten çok önemli bir rol oynar.
Çoğunuzun bildiği gibi, 2018’de GDPR’nin (Genel Veri Koruma Yönetmeliği) yürürlüğe girmesinden sonra, AB sakinleri ile şirketler için kişisel verileri işleme gereksinimleri çok daha katı hale geldi. Öğrencilerin, öğretmenlerin, profesörlerin ve eğitim personelinin verileri de bu durumdan bir istisna değildir.
Örneğin, MS Office 365’in Alman okullarında gizlilik korkusuyla yasaklandığı zamanı hatırlayalım. Ve bu durum okullara atıfta bulunsa da, aynı ilke üniversiteler için de geçerlidir. Bu nedenle, artan sayıda kurum, açık kaynaklı çözümleri tercih ediyor çünkü çoğu zaman “büyük isimler” mevcut gereksinimleri karşılamıyor.
Açık kaynağı tercih edenler arasında, 40.000’den fazla öğrencisi ve 5.000 çalışanıyla Almanya’nın en büyük üçüncü üniversitesi olan Münster Üniversitesi’ndeki BT merkezinin bir “senkronize et ve paylaş” hizmeti olan sciebo da var. Sciebo kullanıcıları arasında, genellikle hassas ve gizli verilerle ilgilenen birçok araştırmacı bulunmaktadır. Bu nedenle, bu tür verilerin herhangi bir sızıntı veya kayba karşı tamamen korunması çok önemlidir. Sciebo, açık kaynak içerik yönetimi platformu olarak ownCloud ve ONLYOFFICE’ten oluşan bir kombinasyonu kullandı. Seçim, her iki çözümün de GDPR uyumlu olması ve ölçeklenebilir, sağlam mimari sunması nedeniyle yapıldı.
OwnCloud ve ONLYOFFICE, tüm verileri şirket içinde güvende tutmanıza izin veren bir altyapı sağlamaktadır. Depolama ve editörler arasındaki veri alışverişi, JSON Web Token formundaki şifreli imza ile korunur. Gelişmiş paylaşım izinleri ve indirmeyi kısıtlama veya ayrı kullanıcı gruplarına sınırlı erişim gibi ek özellikler, dosyaları istenmeyen gözlerden ve içeriden gelebilecek saldırılardan korumaya yardımcı olur.
OwnCloud / ONLYOFFICE kombinasyonu, Georg August Göttingen Üniversitesi bilgi işlem merkezi ve Max Planck Topluluğu bilgi işlem ve BT yetkinlik merkezi olan GWDG tarafından da seçildi. Onlar için, belgelerin ilgili gruplar arasında güvenli bir şekilde paylaşılması ve düzenlenmesi fırsatı belirleyici faktördü.
Diğer bir örnek ise, veriler üzerinde tam kontrol sağlayabilecek ve kendi ortamlarında barındırılan bir çözüm aradıkları için ONLYOFFICE’i tercih eden Lille Biyoloji Enstitüsü’dür.
Hollanda üniversiteleri ile araştırma kurumlarını birbirine bağlayan işbirlikçi ICT organizasyonu SURF de açık kaynağı tercih edenler arasındadır. Bilimsel işlemler için güvenli veri alışverişi sağlamak için ownCloud’u kullandılar.
Yukarıda belirtilen üniversitelerin güncel kullanım durumları ONLYOFFICE ve ownCloud’un resmi web sitelerinde yayınlanmaktadır.
Esneklik. Yeterli mi değil mi?
Sanırım çoğu insan, eğitim için en popüler açık kaynak platformlarından biri olan Moodle’ı duymuştur . Eğitimciler, Moodle ile kurslar oluşturabilir, eğitim materyallerini paylaşabilir, öğrencileri değerlendirebilirler. Bu öğrenme platformunun birçok üniversite arasında bu kadar popüler olmasının nedenlerinden biri, oldukça özelleştirilebilir olmasıdır; eklentileri yükleyerek gerekli tüm özellikleri elde edebilirsiniz. Eklenti küyüphanesinde, SSO kimlik doğrulaması için bir eklenti, gelişmiş not verme formları oluşturmaya izin veren bir eklenti veya gönderilen metin belgelerini, elektronik tabloları ve sunumları otomatik olarak PDF’ye dönüştüren ve not verme iş akışını basitleştiren ONLYOFFICE belge dönüştürücüsü gibi nice eklentiyi kolayca bulabilirsiniz.
Bazı kurumlar ise açık kaynak platformu Nextcloud’u tercih ediyor . Nextcloud, esnek uygulama ekosistemi, öğrencilerin ve eğitimcilerin ihtiyaç duydukları araçları ekleyerek özelleştirilmiş bir öğrenme ortamı oluşturmalarına olanak tanır: web konferansı, Moodle entegrasyonu, e-kitap okuyucu, kontrol paneli uygulaması, zihin haritaları gibi.
Bu esnek ayarlama aynı zamanda Nextcloud işlevselliğini çevrimiçi düzenleme ve birlikte doküman yazma ile genişletmeye izin veren uygulamaları da içerir. Nextcloud, ayrıca açık kaynaklı Collabora ve ONLYOFFICE ile entegrasyon sunar.
Bu nedenle, açık kaynaklı ürünler, işlevselliklerini ihtiyaç duyduğunuz şekilde genişletmenize olanak tanır. Herhangi bir özelliğin eksik olması durumunda, topluluk projeye özgürce katkıda bulunabilir. Ve daha da önemlisi, açık kaynaklı uygulamalar genellikle üniversitelerin halihazırda kullandığı diğer açık kaynaklı uygulamalarla tamamlanabilir.
Maliyet etkinliği
Açık kaynak yazılımı seçmenin bir başka nedeni de fiyatlandırmadır. Eğitimcilerin ve öğrencilerin ihtiyaç duyduğu temel özellikler bile, özellikle sınırlı bütçeye sahip küçük eğitim kurumları için çok pahalıya mal olabilir. Bu nedenle, HEI’ler tipik olarak pahalı olan özel akademik kaynaklara genellikle ücretsiz alternatifleri (daha iyi işlevsellik sağlayabilen) tercih eder.
Uzaktan öğrenme zorlukları
Bu makale üzerinde çalışırken, dünyadaki durum büyük ölçüde değişti. Bözyle bir salgını kim hayal edebilirdi?
Mevcut krizin ortasında, çoğu üniversitenin kapalı olduğu ve yüz yüze derslerin askıya alındığı zamanlarda, dijital eğitim daha da önemli hale geliyor. Açık kaynaklı yazılımlar, uzaktan öğrenmeye geçmek zorunda olan birçok eğitim kurumuna çok yardımcı oluyor.
Pek çok satıcı ve dernek bir şekilde ihtiyacı olanları desteklemeye çalışıyor. Örneğin, açık kaynak yazılım geliştiren ve katkıda bulunan Avrupa’nın en büyük şirket ve organizasyon ağı olan OSB Alliance üyeleri, ev-ofis ve evde eğitim için birçok araç ve hizmet sunmaktadır. Bunların arasında HumHub, Kopano, Nextcloud, ONLYOFFICE, OpenProject, ownCloud, Univention ve diğerleri bulunmaktadır.
Yazının orijinali buradan okuyabilirsiniz.
Kariyerime 26 yıl önce başladım. Windows ve Linux sistemlerinin kurulumu, yapılandırılması, yönetimi ve bakımı dahil olmak üzere birden fazla sistem üzerinde uzmanlaştım.
Açık kaynak dünyasındaki en son gelişmelerden haberdar olmaktan ve Linux hakkındaki en son araçları, özellikleri ve hizmetleri denemekten hoşlanıyorum.
Son 6 yıldır sistem ve ağ yöneticisi olarak görev yapıyorum ayrıca Pardus Dönüşüm Projesini yönetiyorum ve Pardus İşletim Sisteminin yaygınlaşması adına uğraş gösteriyorum.
Boş zamanlarımda açık kaynaklı uygulamaların Türkçe çevirisine katılıyorum ve The Document Foundation üyesiyim.